xosotin chelseathông tin chuyển nhượngcâu lạc bộ bóng đá arsenalbóng đá atalantabundesligacầu thủ haalandUEFAevertonxosofutebol ao vivofutemaxmulticanaisonbethttps://bsport.fithttps://onbet88.ooohttps://i9bet.bizhttps://hi88.ooohttps://okvip.athttps://f8bet.athttps://fb88.cashhttps://vn88.cashhttps://shbet.atbóng đá world cupbóng đá inter milantin juventusbenzemala ligaclb leicester cityMUman citymessi lionelsalahnapolineymarpsgronaldoserie atottenhamvalenciaAS ROMALeverkusenac milanmbappenapolinewcastleaston villaliverpoolfa cupreal madridpremier leagueAjaxbao bong da247EPLbarcelonabournemouthaff cupasean footballbên lề sân cỏbáo bóng đá mớibóng đá cúp thế giớitin bóng đá ViệtUEFAbáo bóng đá việt namHuyền thoại bóng đágiải ngoại hạng anhSeagametap chi bong da the gioitin bong da lutrận đấu hôm nayviệt nam bóng đátin nong bong daBóng đá nữthể thao 7m24h bóng đábóng đá hôm naythe thao ngoai hang anhtin nhanh bóng đáphòng thay đồ bóng đábóng đá phủikèo nhà cái onbetbóng đá lu 2thông tin phòng thay đồthe thao vuaapp đánh lô đềdudoanxosoxổ số giải đặc biệthôm nay xổ sốkèo đẹp hôm nayketquaxosokq xskqxsmnsoi cầu ba miềnsoi cau thong kesxkt hôm naythế giới xổ sốxổ số 24hxo.soxoso3mienxo so ba mienxoso dac bietxosodientoanxổ số dự đoánvé số chiều xổxoso ket quaxosokienthietxoso kq hôm nayxoso ktxổ số megaxổ số mới nhất hôm nayxoso truc tiepxoso ViệtSX3MIENxs dự đoánxs mien bac hom nayxs miên namxsmientrungxsmn thu 7con số may mắn hôm nayKQXS 3 miền Bắc Trung Nam Nhanhdự đoán xổ số 3 miềndò vé sốdu doan xo so hom nayket qua xo xoket qua xo so.vntrúng thưởng xo sokq xoso trực tiếpket qua xskqxs 247số miền nams0x0 mienbacxosobamien hôm naysố đẹp hôm naysố đẹp trực tuyếnnuôi số đẹpxo so hom quaxoso ketquaxstruc tiep hom nayxổ số kiến thiết trực tiếpxổ số kq hôm nayso xo kq trực tuyenkết quả xổ số miền bắc trực tiếpxo so miền namxổ số miền nam trực tiếptrực tiếp xổ số hôm nayket wa xsKQ XOSOxoso onlinexo so truc tiep hom nayxsttso mien bac trong ngàyKQXS3Msố so mien bacdu doan xo so onlinedu doan cau loxổ số kenokqxs vnKQXOSOKQXS hôm naytrực tiếp kết quả xổ số ba miềncap lo dep nhat hom naysoi cầu chuẩn hôm nayso ket qua xo soXem kết quả xổ số nhanh nhấtSX3MIENXSMB chủ nhậtKQXSMNkết quả mở giải trực tuyếnGiờ vàng chốt số OnlineĐánh Đề Con Gìdò số miền namdò vé số hôm nayso mo so debach thủ lô đẹp nhất hôm naycầu đề hôm naykết quả xổ số kiến thiết toàn quốccau dep 88xsmb rong bach kimket qua xs 2023dự đoán xổ số hàng ngàyBạch thủ đề miền BắcSoi Cầu MB thần tàisoi cau vip 247soi cầu tốtsoi cầu miễn phísoi cau mb vipxsmb hom nayxs vietlottxsmn hôm naycầu lô đẹpthống kê lô kép xổ số miền Bắcquay thử xsmnxổ số thần tàiQuay thử XSMTxổ số chiều nayxo so mien nam hom nayweb đánh lô đề trực tuyến uy tínKQXS hôm nayxsmb ngày hôm nayXSMT chủ nhậtxổ số Power 6/55KQXS A trúng roycao thủ chốt sốbảng xổ số đặc biệtsoi cầu 247 vipsoi cầu wap 666Soi cầu miễn phí 888 VIPSoi Cau Chuan MBđộc thủ desố miền bắcthần tài cho sốKết quả xổ số thần tàiXem trực tiếp xổ sốXIN SỐ THẦN TÀI THỔ ĐỊACầu lô số đẹplô đẹp vip 24hsoi cầu miễn phí 888xổ số kiến thiết chiều nayXSMN thứ 7 hàng tuầnKết quả Xổ số Hồ Chí Minhnhà cái xổ số Việt NamXổ Số Đại PhátXổ số mới nhất Hôm Nayso xo mb hom nayxxmb88quay thu mbXo so Minh ChinhXS Minh Ngọc trực tiếp hôm nayXSMN 88XSTDxs than taixổ số UY TIN NHẤTxs vietlott 88SOI CẦU SIÊU CHUẨNSoiCauVietlô đẹp hôm nay vipket qua so xo hom naykqxsmb 30 ngàydự đoán xổ số 3 miềnSoi cầu 3 càng chuẩn xácbạch thủ lônuoi lo chuanbắt lô chuẩn theo ngàykq xo-solô 3 càngnuôi lô đề siêu vipcầu Lô Xiên XSMBđề về bao nhiêuSoi cầu x3xổ số kiến thiết ngày hôm nayquay thử xsmttruc tiep kết quả sxmntrực tiếp miền bắckết quả xổ số chấm vnbảng xs đặc biệt năm 2023soi cau xsmbxổ số hà nội hôm naysxmtxsmt hôm nayxs truc tiep mbketqua xo so onlinekqxs onlinexo số hôm nayXS3MTin xs hôm nayxsmn thu2XSMN hom nayxổ số miền bắc trực tiếp hôm naySO XOxsmbsxmn hôm nay188betlink188 xo sosoi cầu vip 88lô tô việtsoi lô việtXS247xs ba miềnchốt lô đẹp nhất hôm naychốt số xsmbCHƠI LÔ TÔsoi cau mn hom naychốt lô chuẩndu doan sxmtdự đoán xổ số onlinerồng bạch kim chốt 3 càng miễn phí hôm naythống kê lô gan miền bắcdàn đề lôCầu Kèo Đặc Biệtchốt cầu may mắnkết quả xổ số miền bắc hômSoi cầu vàng 777thẻ bài onlinedu doan mn 888soi cầu miền nam vipsoi cầu mt vipdàn de hôm nay7 cao thủ chốt sốsoi cau mien phi 7777 cao thủ chốt số nức tiếng3 càng miền bắcrồng bạch kim 777dàn de bất bạion newsddxsmn188betw88w88789bettf88sin88suvipsunwintf88five8812betsv88vn88Top 10 nhà cái uy tínsky88iwinlucky88nhacaisin88oxbetm88vn88w88789betiwinf8betrio66rio66lucky88oxbetvn88188bet789betMay-88five88one88sin88bk88xbetoxbetMU88188BETSV88RIO66ONBET88188betM88M88SV88Jun-68Jun-88one88iwinv9betw388OXBETw388w388onbetonbetonbetonbet88onbet88onbet88onbet88onbetonbetonbetonbetqh88mu88Nhà cái uy tínpog79vp777vp777vipbetvipbetuk88uk88typhu88typhu88tk88tk88sm66sm66me88me888live8live8livesm66me88win798livesm66me88win79pog79pog79vp777vp777uk88uk88tk88tk88luck8luck8kingbet86kingbet86k188k188hr99hr99123b8xbetvnvipbetsv66zbettaisunwin-vntyphu88vn138vwinvwinvi68ee881xbetrio66zbetvn138i9betvipfi88clubcf68onbet88ee88typhu88onbetonbetkhuyenmai12bet-moblie12betmoblietaimienphi247vi68clupcf68clupvipbeti9betqh88onb123onbefsoi cầunổ hũbắn cáđá gàđá gàgame bàicasinosoi cầuxóc đĩagame bàigiải mã giấc mơbầu cuaslot gamecasinonổ hủdàn đềBắn cácasinodàn đềnổ hũtài xỉuslot gamecasinobắn cáđá gàgame bàithể thaogame bàisoi cầukqsssoi cầucờ tướngbắn cágame bàixóc đĩaAG百家乐AG百家乐AG真人AG真人爱游戏华体会华体会im体育kok体育开云体育开云体育开云体育乐鱼体育乐鱼体育欧宝体育ob体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育开云体育开云体育棋牌棋牌沙巴体育买球平台新葡京娱乐开云体育mu88qh88
×


أبو الطب العربي أبو بكرٍ الرازي
 




أبو الطب العربي
أبو بكرٍ الرازي

جالينوس العرب
أعظم أطباء الإنسانية على الإطلاق
هي بعض الألقاب التي وصف بها أبو بكر الرازي.. فمن هو؟
ما مسيرته؟ وماذا فعل ليستحق هذه الألقاب؟
تابع معنا..
أبو بكر الرازي:

حياته ومسيرته العلمية:

هو الطبيب أبو بكر بن محمد بن زكريا الرازي؛ ولد عام 865 م (251 هـ) في مدينة الري في بلاد فارس وتوفي عام 925 م.
لم يكن الرازي طبيبًا عاديًّا وحسب، بل كان كيميائيًّا ومن أعظم أطباء المسلمين، وعُرِفَ في اللغة اللاتينية باسم Rhazes.
كانت بداية اهتماماته بالموسيقى ثم بدأ بدراسة الكيمياء والفلسفة؛ ولكنه أوقف تجارب الكيميائية وعمله في سن الثلاثين بسبب تهيج العين الذي أصابه خلال تعرضه لمركبات كيميائية مختلفة، ويعود الفضل له في اكتشاف الإيثانول وحمض الكبريت.
أما بالنسبة للطب، فقد تتلمذ على يد معلمه علي بن سهل ربان الطبري، وهو طبيب وفيلسوف يهودي عاش في ظل الحضارة الإسلامية، ثم اعتنق الإسلام في عهد الخليفة المعتصم الذي أحضره للخدمة في البلاط الملكي.
أصبح الرازي طبيبًا مشهورًا وفاق معلمه؛ وعرف بالكرم والإحسان تجاه مرضاه، ومعاملتِهم بطريقة إنسانية وإعطائِهم العلاج بدون ثمن.
عُيّن مديرًا لمستشفى الري، ووصلت شهرته إلى عاصمة العباسيين، واستدعاه الخليفة المكتفي بالله ليكون رئيسًا لأكبر مستشفى في بغداد.
بعد وفاة الخليفة المكتفي عام 907م، عاد الرازي أدراجه إلى مسقط رأسه ومدينته الري وكان مسؤولًا عن المستشفى هنالك، وكان لديه مدرسة طب يعلم فيها تلاميذه فنون العلاج.
عانى الرازي في سنواته الأخيرة من الإعتام في كلتا عينيه وأصبح كفيفاً وتوفي على الراجح عام 925 عن عمر يناهز الـ 60 سنة.

ما إنجازات الرازي؟
للرازي مساهمات عظيمة وفضل في علوم مختلفة، وإنجازات ستجعلك تظن أنه درس الطب في العصر الحديث لكثرتها، ثم عاد ليحسن الطب في عصره. وسنقف على بعض إنجازاته وأعماله الطبية:
• يُعزى للرازي طريقةٌ مبتكرةٌ في اختبار أماكن بناء المستشفيات الجديدة؛ عندما طلب منه رئيس وزراء المكتفي أن يبني مستشفى في المدينة. فوزع قطع لحم في مناطق مختلفة في المدينة واختار المكان الذي كان تعفن اللحم فيه أبطأ معللاً ذلك بأن الهواء أنظف وأكثر صحة.
• طوَّر العديد من الأدوات المستخدمة في الصيدليات كالهاون (mortar) والمدقة (pestle) والملوق (ملعقة الصيدلي: أداة شبيه بسكين عريضة النصل spatula) والقوارير الزجاجية وغيرها من الأدوات.
• ابتكر طرقًا حاذقة وذكية للتشخيص؛ فعلى سبيل المثال: قام بتشخيص داء السكري عن طريق الطلب من المريض المشتبه بإصابته بالتبول على الرمال وتركها، اجتمع النمل على البقعة بعد مدة، فإن المريض يعاني من داء السكري.
• ذكر أن الحمى عرض وليست مرض.
• استخدم مصطلح “الموت المفاجئ sudden death” باللغة العربية قبل 1000 عام، عندما لفت الانتباه إلى حقيقة أن القلب مسؤول عن الإغماء والموت المفاجئ قائلًا: ” يحدث الموت المفاجئ عندما يتقلص القلب ولا يسترخي”.
• له مساهمات علمية في علم الأعصاب والتشريح العصبي، منها:

ذكر أن الأعصاب لها وظائف حركية أو حسية. ووصف 7 أعصاب قحفية و31 عصبًا شوكيًّا، وقام بترقيم الأعصاب القحفية من العصب البصري إلى العصب تحت اللساني. وقام بتصنيف أعصاب العمود الفقري إلى 8 أعصاب رقبية و12 عصب صدري و5 قطنية و3 عجزية و3 عصعصية.

أظهر في تقارير حالاته السريرية وكتابه الحاوي قدرةً سريرية متميزة على تحديد مكان الآفات والتنبؤ بالإنذار، ووصف الخيارات العلاجية وتسجيل الملاحظات السريرية، مع تأكيده على العلاقة بين الموقع التشريحي للآفة والعلامات السريرية.

اعتُبر رائدًا في مجال علم التشريح العصبي التطبيقي. حيث جمع الرازي بين معرفته بالتشريح العصبي للحبل الشوكي والقحف والاستخدام الثاقب للمعلومات السريرية لتحديد موقع الآفات في الجهاز العصبي.

يُنسب إليه الفضل في أنه أول طبيب يحدد ويفصل الارتجاج بوضوح عن الحالات العصبية الأخرى المماثلة.
• اعتُبر الرازي رائدًا في مجال علاج الاضطرابات النفسية، حيث خصص قسمًا في مستشفى بغداد الرئيس للعلاج النفسي، وعامل مرضاه باحترام وتعاطف، وكجزء من التخريج من المستشفى كان المريض يعطى مبلغًا ماليًّا ليلبي احتياجاته، وهذا يُعتبر أول دليل مسجل للرعاية النفسية التالية للعلاج.

أما بالنسبة #لمؤلفاته النفيسة التي تركها إرثاً للبشرية:
فقد كتب الرازي أكثر من 224 كتاباً حول مواضيع مختلفة؛ وأثَّرت كتبه في الطب والفلسفة والكيمياء بشكل كبير على الحضارة الإنسانية، واعتبره بعض المؤلفين أعظم أطباء العرب المسلمين وأشهرهم لدى البشرية.
ومن أهم كتبه:
• الموسوعة الطبية المعروفة باسم الحاوي في الطب Liber Continens: يتألف من 22 مجلدًا، استعرض فيه الطب اليوناني والروماني، وملاحظاته السريرية والحالات التي درسها، وطرائق العلاج خلال سنوات ممارسته الطب. (ذكر مصدر آخر أنه جمع فيه الطب السرياني والعربي القديم وبعض المعلومات الطبية الهندية أيضاً). ويُعتقد أن طلابه قاموا بتجميعه بعد وفاته، عام 1279، وقد تُرجم على يد فرج بن سالم إلى اللاتينية.
• كتاب المنصوري في الطب: ألَّفه لحاكم الرِّيِّ أبي صالح المنصور بن إسحاق، والذي أصبح مشهور ومتداولًا في الغرب في القرن الثاني عشر الميلادي، بعد ترجمته إلى اللاتينية من قبل جيرارد كريمونا Gerard of Cremona.
• أطروحة سميت: كتابٌ عن الجُدَرِيِّ والحصبة:
وهو رسالة طبية تهتم بكل من المرضين وسنفرد لها مقال خاص بإذن الله تعالى.
ويوجد أيضاً كتب متعددة مثل كتاب يدعى “برء الساعة” وكتاب “من لا يحضره الطب” والتي كانت موجهةً لكل من الأطباء أو مبسطةً إلى العوام.

وختاماً:
تُظهر مقتطفاتٌ مترجمة من كتب الرازي أنه كان طبيبًا عظيمًا، يراقب ويجمع الأدلة ويقارن تجربته بتجربة زملائه والتجارب في الأدب الطبي في عصره، أي كتابات أبقراط وأرسطو وجالينوس. ويضع استنتاجاته الخاصة حول حالات طبية متنوعة، أي استخدم أحكامه وخبرته الطبية المدروسة في أعماله.
ولا يسعنا مقال واحد لنمنح هذا العالم المسلم العظيم حقه أو نناقش مساهماته في الفلسفة والكيمياء والطب؛ فقد استحق ألقابه بجدارة بما أفاد وأغدق به من علم على البشرية جمعاء.
ومما قيل فيه على لسان المؤرخ البريطاني إدوارد جرانفيل براون: قد يكون الرازي أعظم طبيب وأكثرهم أصالة، وواحدًا من أكثرهم إنتاجًا بالتأليف.
وأثنى عليه الإمام الذهبي في سير أعلام النبلاء الطبقة السابعة عشرقائلاً: “أبو بكر ، محمد بن زكريا الرازي الطبيب ، صاحب التصانيف، من أذكياء أهل زمانه، وكان كثير الأسفار ، وافر الحرمة ، صاحب مروءة وإيثار ورأفة بالمرضى، وكان واسع المعرفة، مُكبًّا على الاشتغال، مليح التأليف .. وله كتاب : الحاوي ثلاثون مجلدًا في الطب ، وكتاب : إن للعبد خالقا”. !!
رحم الله العالم الرازي ورحم جميع علماء المسلمين وغفر لهم.

إعداد ومراجعة:
د. أمامة بالي.
عبيد الله الصالحاني.
تقويم لغوي: عبد المجيد قدور.

xosotin chelseathông tin chuyển nhượngcâu lạc bộ bóng đá arsenalbóng đá atalantabundesligacầu thủ haalandUEFAevertonxosofutebol ao vivofutemaxmulticanaisonbethttps://bsport.fithttps://onbet88.ooohttps://i9bet.bizhttps://hi88.ooohttps://okvip.athttps://f8bet.athttps://fb88.cashhttps://vn88.cashhttps://shbet.atbóng đá world cupbóng đá inter milantin juventusbenzemala ligaclb leicester cityMUman citymessi lionelsalahnapolineymarpsgronaldoserie atottenhamvalenciaAS ROMALeverkusenac milanmbappenapolinewcastleaston villaliverpoolfa cupreal madridpremier leagueAjaxbao bong da247EPLbarcelonabournemouthaff cupasean footballbên lề sân cỏbáo bóng đá mớibóng đá cúp thế giớitin bóng đá ViệtUEFAbáo bóng đá việt namHuyền thoại bóng đágiải ngoại hạng anhSeagametap chi bong da the gioitin bong da lutrận đấu hôm nayviệt nam bóng đátin nong bong daBóng đá nữthể thao 7m24h bóng đábóng đá hôm naythe thao ngoai hang anhtin nhanh bóng đáphòng thay đồ bóng đábóng đá phủikèo nhà cái onbetbóng đá lu 2thông tin phòng thay đồthe thao vuaapp đánh lô đềdudoanxosoxổ số giải đặc biệthôm nay xổ sốkèo đẹp hôm nayketquaxosokq xskqxsmnsoi cầu ba miềnsoi cau thong kesxkt hôm naythế giới xổ sốxổ số 24hxo.soxoso3mienxo so ba mienxoso dac bietxosodientoanxổ số dự đoánvé số chiều xổxoso ket quaxosokienthietxoso kq hôm nayxoso ktxổ số megaxổ số mới nhất hôm nayxoso truc tiepxoso ViệtSX3MIENxs dự đoánxs mien bac hom nayxs miên namxsmientrungxsmn thu 7con số may mắn hôm nayKQXS 3 miền Bắc Trung Nam Nhanhdự đoán xổ số 3 miềndò vé sốdu doan xo so hom nayket qua xo xoket qua xo so.vntrúng thưởng xo sokq xoso trực tiếpket qua xskqxs 247số miền nams0x0 mienbacxosobamien hôm naysố đẹp hôm naysố đẹp trực tuyếnnuôi số đẹpxo so hom quaxoso ketquaxstruc tiep hom nayxổ số kiến thiết trực tiếpxổ số kq hôm nayso xo kq trực tuyenkết quả xổ số miền bắc trực tiếpxo so miền namxổ số miền nam trực tiếptrực tiếp xổ số hôm nayket wa xsKQ XOSOxoso onlinexo so truc tiep hom nayxsttso mien bac trong ngàyKQXS3Msố so mien bacdu doan xo so onlinedu doan cau loxổ số kenokqxs vnKQXOSOKQXS hôm naytrực tiếp kết quả xổ số ba miềncap lo dep nhat hom naysoi cầu chuẩn hôm nayso ket qua xo soXem kết quả xổ số nhanh nhấtSX3MIENXSMB chủ nhậtKQXSMNkết quả mở giải trực tuyếnGiờ vàng chốt số OnlineĐánh Đề Con Gìdò số miền namdò vé số hôm nayso mo so debach thủ lô đẹp nhất hôm naycầu đề hôm naykết quả xổ số kiến thiết toàn quốccau dep 88xsmb rong bach kimket qua xs 2023dự đoán xổ số hàng ngàyBạch thủ đề miền BắcSoi Cầu MB thần tàisoi cau vip 247soi cầu tốtsoi cầu miễn phísoi cau mb vipxsmb hom nayxs vietlottxsmn hôm naycầu lô đẹpthống kê lô kép xổ số miền Bắcquay thử xsmnxổ số thần tàiQuay thử XSMTxổ số chiều nayxo so mien nam hom nayweb đánh lô đề trực tuyến uy tínKQXS hôm nayxsmb ngày hôm nayXSMT chủ nhậtxổ số Power 6/55KQXS A trúng roycao thủ chốt sốbảng xổ số đặc biệtsoi cầu 247 vipsoi cầu wap 666Soi cầu miễn phí 888 VIPSoi Cau Chuan MBđộc thủ desố miền bắcthần tài cho sốKết quả xổ số thần tàiXem trực tiếp xổ sốXIN SỐ THẦN TÀI THỔ ĐỊACầu lô số đẹplô đẹp vip 24hsoi cầu miễn phí 888xổ số kiến thiết chiều nayXSMN thứ 7 hàng tuầnKết quả Xổ số Hồ Chí Minhnhà cái xổ số Việt NamXổ Số Đại PhátXổ số mới nhất Hôm Nayso xo mb hom nayxxmb88quay thu mbXo so Minh ChinhXS Minh Ngọc trực tiếp hôm nayXSMN 88XSTDxs than taixổ số UY TIN NHẤTxs vietlott 88SOI CẦU SIÊU CHUẨNSoiCauVietlô đẹp hôm nay vipket qua so xo hom naykqxsmb 30 ngàydự đoán xổ số 3 miềnSoi cầu 3 càng chuẩn xácbạch thủ lônuoi lo chuanbắt lô chuẩn theo ngàykq xo-solô 3 càngnuôi lô đề siêu vipcầu Lô Xiên XSMBđề về bao nhiêuSoi cầu x3xổ số kiến thiết ngày hôm nayquay thử xsmttruc tiep kết quả sxmntrực tiếp miền bắckết quả xổ số chấm vnbảng xs đặc biệt năm 2023soi cau xsmbxổ số hà nội hôm naysxmtxsmt hôm nayxs truc tiep mbketqua xo so onlinekqxs onlinexo số hôm nayXS3MTin xs hôm nayxsmn thu2XSMN hom nayxổ số miền bắc trực tiếp hôm naySO XOxsmbsxmn hôm nay188betlink188 xo sosoi cầu vip 88lô tô việtsoi lô việtXS247xs ba miềnchốt lô đẹp nhất hôm naychốt số xsmbCHƠI LÔ TÔsoi cau mn hom naychốt lô chuẩndu doan sxmtdự đoán xổ số onlinerồng bạch kim chốt 3 càng miễn phí hôm naythống kê lô gan miền bắcdàn đề lôCầu Kèo Đặc Biệtchốt cầu may mắnkết quả xổ số miền bắc hômSoi cầu vàng 777thẻ bài onlinedu doan mn 888soi cầu miền nam vipsoi cầu mt vipdàn de hôm nay7 cao thủ chốt sốsoi cau mien phi 7777 cao thủ chốt số nức tiếng3 càng miền bắcrồng bạch kim 777dàn de bất bạion newsddxsmn188betw88w88789bettf88sin88suvipsunwintf88five8812betsv88vn88Top 10 nhà cái uy tínsky88iwinlucky88nhacaisin88oxbetm88vn88w88789betiwinf8betrio66rio66lucky88oxbetvn88188bet789betMay-88five88one88sin88bk88xbetoxbetMU88188BETSV88RIO66ONBET88188betM88M88SV88Jun-68Jun-88one88iwinv9betw388OXBETw388w388onbetonbetonbetonbet88onbet88onbet88onbet88onbetonbetonbetonbetqh88mu88Nhà cái uy tínpog79vp777vp777vipbetvipbetuk88uk88typhu88typhu88tk88tk88sm66sm66me88me888live8live8livesm66me88win798livesm66me88win79pog79pog79vp777vp777uk88uk88tk88tk88luck8luck8kingbet86kingbet86k188k188hr99hr99123b8xbetvnvipbetsv66zbettaisunwin-vntyphu88vn138vwinvwinvi68ee881xbetrio66zbetvn138i9betvipfi88clubcf68onbet88ee88typhu88onbetonbetkhuyenmai12bet-moblie12betmoblietaimienphi247vi68clupcf68clupvipbeti9betqh88onb123onbefsoi cầunổ hũbắn cáđá gàđá gàgame bàicasinosoi cầuxóc đĩagame bàigiải mã giấc mơbầu cuaslot gamecasinonổ hủdàn đềBắn cácasinodàn đềnổ hũtài xỉuslot gamecasinobắn cáđá gàgame bàithể thaogame bàisoi cầukqsssoi cầucờ tướngbắn cágame bàixóc đĩaAG百家乐AG百家乐AG真人AG真人爱游戏华体会华体会im体育kok体育开云体育开云体育开云体育乐鱼体育乐鱼体育欧宝体育ob体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育开云体育开云体育棋牌棋牌沙巴体育买球平台新葡京娱乐开云体育mu88qh88
4 1 vote
Article Rating




التعليقات
Subscribe
Notify of
guest
0 Comments
Inline Feedbacks
View all comments



bnr

bnr bnr


0
Would love your thoughts, please comment.x
()
x