xosotin chelseathông tin chuyển nhượngcâu lạc bộ bóng đá arsenalbóng đá atalantabundesligacầu thủ haalandUEFAevertonxosofutebol ao vivofutemaxmulticanaisonbethttps://bsport.fithttps://onbet88.ooohttps://i9bet.bizhttps://hi88.ooohttps://okvip.athttps://f8bet.athttps://fb88.cashhttps://vn88.cashhttps://shbet.atbóng đá world cupbóng đá inter milantin juventusbenzemala ligaclb leicester cityMUman citymessi lionelsalahnapolineymarpsgronaldoserie atottenhamvalenciaAS ROMALeverkusenac milanmbappenapolinewcastleaston villaliverpoolfa cupreal madridpremier leagueAjaxbao bong da247EPLbarcelonabournemouthaff cupasean footballbên lề sân cỏbáo bóng đá mớibóng đá cúp thế giớitin bóng đá ViệtUEFAbáo bóng đá việt namHuyền thoại bóng đágiải ngoại hạng anhSeagametap chi bong da the gioitin bong da lutrận đấu hôm nayviệt nam bóng đátin nong bong daBóng đá nữthể thao 7m24h bóng đábóng đá hôm naythe thao ngoai hang anhtin nhanh bóng đáphòng thay đồ bóng đábóng đá phủikèo nhà cái onbetbóng đá lu 2thông tin phòng thay đồthe thao vuaapp đánh lô đềdudoanxosoxổ số giải đặc biệthôm nay xổ sốkèo đẹp hôm nayketquaxosokq xskqxsmnsoi cầu ba miềnsoi cau thong kesxkt hôm naythế giới xổ sốxổ số 24hxo.soxoso3mienxo so ba mienxoso dac bietxosodientoanxổ số dự đoánvé số chiều xổxoso ket quaxosokienthietxoso kq hôm nayxoso ktxổ số megaxổ số mới nhất hôm nayxoso truc tiepxoso ViệtSX3MIENxs dự đoánxs mien bac hom nayxs miên namxsmientrungxsmn thu 7con số may mắn hôm nayKQXS 3 miền Bắc Trung Nam Nhanhdự đoán xổ số 3 miềndò vé sốdu doan xo so hom nayket qua xo xoket qua xo so.vntrúng thưởng xo sokq xoso trực tiếpket qua xskqxs 247số miền nams0x0 mienbacxosobamien hôm naysố đẹp hôm naysố đẹp trực tuyếnnuôi số đẹpxo so hom quaxoso ketquaxstruc tiep hom nayxổ số kiến thiết trực tiếpxổ số kq hôm nayso xo kq trực tuyenkết quả xổ số miền bắc trực tiếpxo so miền namxổ số miền nam trực tiếptrực tiếp xổ số hôm nayket wa xsKQ XOSOxoso onlinexo so truc tiep hom nayxsttso mien bac trong ngàyKQXS3Msố so mien bacdu doan xo so onlinedu doan cau loxổ số kenokqxs vnKQXOSOKQXS hôm naytrực tiếp kết quả xổ số ba miềncap lo dep nhat hom naysoi cầu chuẩn hôm nayso ket qua xo soXem kết quả xổ số nhanh nhấtSX3MIENXSMB chủ nhậtKQXSMNkết quả mở giải trực tuyếnGiờ vàng chốt số OnlineĐánh Đề Con Gìdò số miền namdò vé số hôm nayso mo so debach thủ lô đẹp nhất hôm naycầu đề hôm naykết quả xổ số kiến thiết toàn quốccau dep 88xsmb rong bach kimket qua xs 2023dự đoán xổ số hàng ngàyBạch thủ đề miền BắcSoi Cầu MB thần tàisoi cau vip 247soi cầu tốtsoi cầu miễn phísoi cau mb vipxsmb hom nayxs vietlottxsmn hôm naycầu lô đẹpthống kê lô kép xổ số miền Bắcquay thử xsmnxổ số thần tàiQuay thử XSMTxổ số chiều nayxo so mien nam hom nayweb đánh lô đề trực tuyến uy tínKQXS hôm nayxsmb ngày hôm nayXSMT chủ nhậtxổ số Power 6/55KQXS A trúng roycao thủ chốt sốbảng xổ số đặc biệtsoi cầu 247 vipsoi cầu wap 666Soi cầu miễn phí 888 VIPSoi Cau Chuan MBđộc thủ desố miền bắcthần tài cho sốKết quả xổ số thần tàiXem trực tiếp xổ sốXIN SỐ THẦN TÀI THỔ ĐỊACầu lô số đẹplô đẹp vip 24hsoi cầu miễn phí 888xổ số kiến thiết chiều nayXSMN thứ 7 hàng tuầnKết quả Xổ số Hồ Chí Minhnhà cái xổ số Việt NamXổ Số Đại PhátXổ số mới nhất Hôm Nayso xo mb hom nayxxmb88quay thu mbXo so Minh ChinhXS Minh Ngọc trực tiếp hôm nayXSMN 88XSTDxs than taixổ số UY TIN NHẤTxs vietlott 88SOI CẦU SIÊU CHUẨNSoiCauVietlô đẹp hôm nay vipket qua so xo hom naykqxsmb 30 ngàydự đoán xổ số 3 miềnSoi cầu 3 càng chuẩn xácbạch thủ lônuoi lo chuanbắt lô chuẩn theo ngàykq xo-solô 3 càngnuôi lô đề siêu vipcầu Lô Xiên XSMBđề về bao nhiêuSoi cầu x3xổ số kiến thiết ngày hôm nayquay thử xsmttruc tiep kết quả sxmntrực tiếp miền bắckết quả xổ số chấm vnbảng xs đặc biệt năm 2023soi cau xsmbxổ số hà nội hôm naysxmtxsmt hôm nayxs truc tiep mbketqua xo so onlinekqxs onlinexo số hôm nayXS3MTin xs hôm nayxsmn thu2XSMN hom nayxổ số miền bắc trực tiếp hôm naySO XOxsmbsxmn hôm nay188betlink188 xo sosoi cầu vip 88lô tô việtsoi lô việtXS247xs ba miềnchốt lô đẹp nhất hôm naychốt số xsmbCHƠI LÔ TÔsoi cau mn hom naychốt lô chuẩndu doan sxmtdự đoán xổ số onlinerồng bạch kim chốt 3 càng miễn phí hôm naythống kê lô gan miền bắcdàn đề lôCầu Kèo Đặc Biệtchốt cầu may mắnkết quả xổ số miền bắc hômSoi cầu vàng 777thẻ bài onlinedu doan mn 888soi cầu miền nam vipsoi cầu mt vipdàn de hôm nay7 cao thủ chốt sốsoi cau mien phi 7777 cao thủ chốt số nức tiếng3 càng miền bắcrồng bạch kim 777dàn de bất bạion newsddxsmn188betw88w88789bettf88sin88suvipsunwintf88five8812betsv88vn88Top 10 nhà cái uy tínsky88iwinlucky88nhacaisin88oxbetm88vn88w88789betiwinf8betrio66rio66lucky88oxbetvn88188bet789betMay-88five88one88sin88bk88xbetoxbetMU88188BETSV88RIO66ONBET88188betM88M88SV88Jun-68Jun-88one88iwinv9betw388OXBETw388w388onbetonbetonbetonbet88onbet88onbet88onbet88onbetonbetonbetonbetqh88mu88Nhà cái uy tínpog79vp777vp777vipbetvipbetuk88uk88typhu88typhu88tk88tk88sm66sm66me88me888live8live8livesm66me88win798livesm66me88win79pog79pog79vp777vp777uk88uk88tk88tk88luck8luck8kingbet86kingbet86k188k188hr99hr99123b8xbetvnvipbetsv66zbettaisunwin-vntyphu88vn138vwinvwinvi68ee881xbetrio66zbetvn138i9betvipfi88clubcf68onbet88ee88typhu88onbetonbetkhuyenmai12bet-moblie12betmoblietaimienphi247vi68clupcf68clupvipbeti9betqh88onb123onbefsoi cầunổ hũbắn cáđá gàđá gàgame bàicasinosoi cầuxóc đĩagame bàigiải mã giấc mơbầu cuaslot gamecasinonổ hủdàn đềBắn cácasinodàn đềnổ hũtài xỉuslot gamecasinobắn cáđá gàgame bàithể thaogame bàisoi cầukqsssoi cầucờ tướngbắn cágame bàixóc đĩaAG百家乐AG百家乐AG真人AG真人爱游戏华体会华体会im体育kok体育开云体育开云体育开云体育乐鱼体育乐鱼体育欧宝体育ob体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育开云体育开云体育棋牌棋牌沙巴体育买球平台新葡京娱乐开云体育mu88qh88
×


التّجارب على الحيوانات: لماذا تبقى أساسيةً في البحث العلمي؟

التّجارب على الحيوانات لماذا تبقى أساسيةً في البحث العلمي؟



4708 – التّجارب على الحيوانات: لماذا تبقى أساسيةً في البحث العلمي؟

إذا كان الإنسان قد استعمل الحيوانات منذ القدم لإشباع غريزته العلمية، وفهمه لوظائف الكائن الحي، فإنه فقط في أواخر القرن الثامن عشر، بدأ يفكّر أن هذا الحيوان يمتلك إحساساً و يتألم أيضاً. هذا الفهم الجماعي للحيوان و تألمه وضع السؤال حول الحقّ باستخدامه، وأحيانا التضحية به من أجل مصلحة الإنسان. وبالرغم من الإطار القانونيِّ الذي أعطاه الشرعية، فإن البحث العلميّ والتّجاربَ على الحيواناتِ يمكن أن تصبحَ موضعَ خلاف.
وبالرغم من أن إسهام استخدام الحيوان في التقدم الطبي لا يمكن نكرانه، إلا أنه يندرج في سياق اجتماعي يستوجب إعادة النظر في استخدام هذا الحيوان، هذا الاستخدام الذي يتعدى المجال العلمي و البحثي ليصبح ذا قيمة معنوية بالنسبة للإنسان. لكن كمواطنين و باحثين، نريد إجابة إيجابية حول السؤال التالي: “هل يمكن الاستغناء عن الحيوانات في البحث العلمي؟”.

** التجارب على الحيوانات: ماذا يقول القانون ؟
أظهرت دراسة استقصائية عام 2010 أن 60% من الأوروبيين والأتراك الذين تم اختبارهم يوافقون على استعمال الفئران للتجارب، لكن 44% فقط يوافقون على استعمال الكلاب والقرود في هذه التجارب. وفي نفس السنة قام الاتحاد الأوربي بتبني توجه جديد (2010/63/UE) يهدف الى تأطير و حماية الحيوانات المستعملة في الأبحاث العلمية والتعليمية. وبالرغم من هذا التقدم، و بعد سنتين، جمعت مبادرة المواطن الأوروبي (ICE) “أوقفوا التشريح” أكثر من مليون توقيع و هدفها وقف استخدام الحيوانات في الأبحاث العلمية. هذا الضغط الاجتماعي ساهم في إرساء عدة قوانين، من بينها إرساء الاتحاد الأوربي مرسوم (2013-18) من القانون الزراعي في خمسة فصول، ينطبق على كل الفقريات غير البشرية من راسيات الأرجل والحبار والأخطبوط عبر جميع مراحل الاستخدام، حيث يتم مراقبة كل المراحل بدءاً من التربية وانتهاءً بالتجارب عليها وفقاً لقوانين تم وضعها، وهذا ينطبق على كل المؤسسات التي تقوم بالتجارب وكذلك المربين و موزعي هذه الحيوانات. أما الأشخاص الذين يتعاملون مع هذه الحيوانات فيجب أن يحصلوا على تكوين علمي مؤطر من وزارة الفلاحة ويستجيب لبرنامج قانوني موضوع.
قاعدة – 3R Règle des 3R
وأخيراً كل بحث علمي على الحيوانات يجب أن يتم الترخيص له من طرف الوزارة المعنية. من أجل الحصول على هذا الترخيص الذي لا تتعدى صلاحيته 5 سنوات، صاحب المشروع يتقدم بطلب لدى وزارة البحث العلمي و التي تمرره إلى لجنة الأخلاقيات في البحث الحيواني لدراسته لمدة لا تتعدى 40 يوماً، حيث تجبر الباحث أو صاحب المشروع البحثي على تفنيد رغبته في استعمال حيوان معين في تجاربه، وتأكيد عدم وجود وسيلة أخرى للقيام بنفس العمل دون استعمال الحيوان.
الملف جد تقني و يتم فيه توضيح جميع مراحل التجربة و سبل تقليل الألم اثناء الجراحة أو القتل، لكن يجب ان يخضع لقاعدة 3R – تخفيض (Réduire), صقل (Raffiner) و تعويض (Remplacer) – للباحثين الانجليزيين William M. S. Russell و .Rex L. Burch
1. تخفيض: و الهدف هو استعمال أقل عدد من الحيوانات من أجل الحصول على النتائج المرتقبة من التجربة.
2. صقل: خفض مستوى تألم الحيوان إلى أدنى حد من أجل راحته وعدم تعذيبه.
3. تعويض أواستبدال: تتجلى هذه القاعدة في استبدال الحيوان بنموذج نسيجي او خلوي من أجل القيام بنفس التجربة.

** ماذا يقدم النموذج الحيواني للبحث العلمي ؟
البحث الحيواني ليس بوادٍ طويل و هادئ، لكن أهميته لم تتناقص عبر تاريخ الطب، و الدليل على ذلك، أن باستور (Louis Pasteur ) قام في عام 1885 بإنتاج أول لقاح مضاد لداء الكَلَب (السّعار) بفضل استخدام الكلاب. وفي عام 1913 تم شرح مبدأ التخطيط الكهربائي (électrocardiogramme) من طرف ويليم اينتهوفن Willem Einthoven باستخدام الخنزير. وأولى الدراسات حول مرض السيدا سنه 1980 تمت بالموازاة عند المرضى و القرود.
وبفضل بعض أصناف الخفافيش، تم سنة 2000 اكتشاف العلاج الجيني (gene therapy) لدى “أطفال الفقاعات” من طرف مارينا كازافانا (Marina Cavazzana) من جامعة باريس-ديكارت, Alain Fischer و Salima Hacein-Bey Abina من مستشفى نيكير Hôpital Necker في باريس. و الأمثلة اليوم لا تعد في المجال البحثي و السريري باستخدام أصناف متنوعة من الحيوانات. نذكر على سبيل المثال، الفئران التي تمثل الحيوان المفضل للباحثين ( 60.9% من الحيوانات التي تم استخدامها سنة 2011 للأبحاث في أوربا), سهل التكاثر و التحكم فيه و يتوفر على عدة تشابهات فيزيولوجية و جينية مع الانسان و بالتالي تسهل دراسة بعض الامراض لدى هذا الأخير. المثال الثاني وهو سمك الزيبرا (zebra fish)، وتكمن أهميته في أن صغاره تتكاثر خارج مياه البحر و بيضاته شفافة، من جهة أخرى يتكاثر بأعداد كبيرة و بوتيرة سريعة وبالتالي فهو الحيوان المفضل لدراسة نمو الأعضاء وكذلك بعض امراض السرطان. والمثال الأخير وهو ذبابة الفواكه (Drosophile), حيث تمت دراستها منذ قرن من الزمن، و هي أيضا تمتلك دورة حياة قصيرة و تتميز بعدة تشابهات جينية مع جينات البشر، وبالتالي تعتبر وسيلة قوية في البحث العلمي.

** لكن غدا ما هي البدائل ؟
بالنسبة لبعض الباحثين مثل Sophie Visvikis-Siest من جامعة اللورين, فإن إيجاد مؤشرات (markers) كيميائية و بيوكيمياوية بالإضافة إلى دراسات ابيدميلوجية تأكد الاختلافات بين أفراد النوع وبالتالي لا يمكن وضع نموذج حيواني لدراسة ظاهرة معينة، لها يمكن إدماج كل المعطيات في برامج رياضياتية و تحليلها اعتمادا على أساليب إحصائية باستعمال حواسيب لدراسة هذه المكونات.
وهناك مقاربة أخرى باستعمال الخلايا الجذعية، و تتجلى في استخدام أنسجة أو خلايا حية من أجل تجربة أدوية معينة أو استنساخ أمراض مختلة و دراستها في المختبر على خلايا متخصصة.
وفي الختام فإنه يمكن الاعتبار أن التجارب على الحيوانات تبقى ضرورة أساسية من أجل تطويح منظومة الصحة البشرية، لكن يجب رعاية هذه الحيوانات و الإحسان اليها. وفي المقابل لا يمكن الإجابة بنعم أو لا على ضرورة الحيوانات في البحث العلمي، فيبقى لكل رأيه و تصوره، أما الاختلاف حول هذا الموضوع فلا يمكن أن يحل قريبا.

ترجمة عن : مجلة Science&Santé عدد 30, مارس- ابريل من العام 2016
#الباحثون_المسلمون

xosotin chelseathông tin chuyển nhượngcâu lạc bộ bóng đá arsenalbóng đá atalantabundesligacầu thủ haalandUEFAevertonxosofutebol ao vivofutemaxmulticanaisonbethttps://bsport.fithttps://onbet88.ooohttps://i9bet.bizhttps://hi88.ooohttps://okvip.athttps://f8bet.athttps://fb88.cashhttps://vn88.cashhttps://shbet.atbóng đá world cupbóng đá inter milantin juventusbenzemala ligaclb leicester cityMUman citymessi lionelsalahnapolineymarpsgronaldoserie atottenhamvalenciaAS ROMALeverkusenac milanmbappenapolinewcastleaston villaliverpoolfa cupreal madridpremier leagueAjaxbao bong da247EPLbarcelonabournemouthaff cupasean footballbên lề sân cỏbáo bóng đá mớibóng đá cúp thế giớitin bóng đá ViệtUEFAbáo bóng đá việt namHuyền thoại bóng đágiải ngoại hạng anhSeagametap chi bong da the gioitin bong da lutrận đấu hôm nayviệt nam bóng đátin nong bong daBóng đá nữthể thao 7m24h bóng đábóng đá hôm naythe thao ngoai hang anhtin nhanh bóng đáphòng thay đồ bóng đábóng đá phủikèo nhà cái onbetbóng đá lu 2thông tin phòng thay đồthe thao vuaapp đánh lô đềdudoanxosoxổ số giải đặc biệthôm nay xổ sốkèo đẹp hôm nayketquaxosokq xskqxsmnsoi cầu ba miềnsoi cau thong kesxkt hôm naythế giới xổ sốxổ số 24hxo.soxoso3mienxo so ba mienxoso dac bietxosodientoanxổ số dự đoánvé số chiều xổxoso ket quaxosokienthietxoso kq hôm nayxoso ktxổ số megaxổ số mới nhất hôm nayxoso truc tiepxoso ViệtSX3MIENxs dự đoánxs mien bac hom nayxs miên namxsmientrungxsmn thu 7con số may mắn hôm nayKQXS 3 miền Bắc Trung Nam Nhanhdự đoán xổ số 3 miềndò vé sốdu doan xo so hom nayket qua xo xoket qua xo so.vntrúng thưởng xo sokq xoso trực tiếpket qua xskqxs 247số miền nams0x0 mienbacxosobamien hôm naysố đẹp hôm naysố đẹp trực tuyếnnuôi số đẹpxo so hom quaxoso ketquaxstruc tiep hom nayxổ số kiến thiết trực tiếpxổ số kq hôm nayso xo kq trực tuyenkết quả xổ số miền bắc trực tiếpxo so miền namxổ số miền nam trực tiếptrực tiếp xổ số hôm nayket wa xsKQ XOSOxoso onlinexo so truc tiep hom nayxsttso mien bac trong ngàyKQXS3Msố so mien bacdu doan xo so onlinedu doan cau loxổ số kenokqxs vnKQXOSOKQXS hôm naytrực tiếp kết quả xổ số ba miềncap lo dep nhat hom naysoi cầu chuẩn hôm nayso ket qua xo soXem kết quả xổ số nhanh nhấtSX3MIENXSMB chủ nhậtKQXSMNkết quả mở giải trực tuyếnGiờ vàng chốt số OnlineĐánh Đề Con Gìdò số miền namdò vé số hôm nayso mo so debach thủ lô đẹp nhất hôm naycầu đề hôm naykết quả xổ số kiến thiết toàn quốccau dep 88xsmb rong bach kimket qua xs 2023dự đoán xổ số hàng ngàyBạch thủ đề miền BắcSoi Cầu MB thần tàisoi cau vip 247soi cầu tốtsoi cầu miễn phísoi cau mb vipxsmb hom nayxs vietlottxsmn hôm naycầu lô đẹpthống kê lô kép xổ số miền Bắcquay thử xsmnxổ số thần tàiQuay thử XSMTxổ số chiều nayxo so mien nam hom nayweb đánh lô đề trực tuyến uy tínKQXS hôm nayxsmb ngày hôm nayXSMT chủ nhậtxổ số Power 6/55KQXS A trúng roycao thủ chốt sốbảng xổ số đặc biệtsoi cầu 247 vipsoi cầu wap 666Soi cầu miễn phí 888 VIPSoi Cau Chuan MBđộc thủ desố miền bắcthần tài cho sốKết quả xổ số thần tàiXem trực tiếp xổ sốXIN SỐ THẦN TÀI THỔ ĐỊACầu lô số đẹplô đẹp vip 24hsoi cầu miễn phí 888xổ số kiến thiết chiều nayXSMN thứ 7 hàng tuầnKết quả Xổ số Hồ Chí Minhnhà cái xổ số Việt NamXổ Số Đại PhátXổ số mới nhất Hôm Nayso xo mb hom nayxxmb88quay thu mbXo so Minh ChinhXS Minh Ngọc trực tiếp hôm nayXSMN 88XSTDxs than taixổ số UY TIN NHẤTxs vietlott 88SOI CẦU SIÊU CHUẨNSoiCauVietlô đẹp hôm nay vipket qua so xo hom naykqxsmb 30 ngàydự đoán xổ số 3 miềnSoi cầu 3 càng chuẩn xácbạch thủ lônuoi lo chuanbắt lô chuẩn theo ngàykq xo-solô 3 càngnuôi lô đề siêu vipcầu Lô Xiên XSMBđề về bao nhiêuSoi cầu x3xổ số kiến thiết ngày hôm nayquay thử xsmttruc tiep kết quả sxmntrực tiếp miền bắckết quả xổ số chấm vnbảng xs đặc biệt năm 2023soi cau xsmbxổ số hà nội hôm naysxmtxsmt hôm nayxs truc tiep mbketqua xo so onlinekqxs onlinexo số hôm nayXS3MTin xs hôm nayxsmn thu2XSMN hom nayxổ số miền bắc trực tiếp hôm naySO XOxsmbsxmn hôm nay188betlink188 xo sosoi cầu vip 88lô tô việtsoi lô việtXS247xs ba miềnchốt lô đẹp nhất hôm naychốt số xsmbCHƠI LÔ TÔsoi cau mn hom naychốt lô chuẩndu doan sxmtdự đoán xổ số onlinerồng bạch kim chốt 3 càng miễn phí hôm naythống kê lô gan miền bắcdàn đề lôCầu Kèo Đặc Biệtchốt cầu may mắnkết quả xổ số miền bắc hômSoi cầu vàng 777thẻ bài onlinedu doan mn 888soi cầu miền nam vipsoi cầu mt vipdàn de hôm nay7 cao thủ chốt sốsoi cau mien phi 7777 cao thủ chốt số nức tiếng3 càng miền bắcrồng bạch kim 777dàn de bất bạion newsddxsmn188betw88w88789bettf88sin88suvipsunwintf88five8812betsv88vn88Top 10 nhà cái uy tínsky88iwinlucky88nhacaisin88oxbetm88vn88w88789betiwinf8betrio66rio66lucky88oxbetvn88188bet789betMay-88five88one88sin88bk88xbetoxbetMU88188BETSV88RIO66ONBET88188betM88M88SV88Jun-68Jun-88one88iwinv9betw388OXBETw388w388onbetonbetonbetonbet88onbet88onbet88onbet88onbetonbetonbetonbetqh88mu88Nhà cái uy tínpog79vp777vp777vipbetvipbetuk88uk88typhu88typhu88tk88tk88sm66sm66me88me888live8live8livesm66me88win798livesm66me88win79pog79pog79vp777vp777uk88uk88tk88tk88luck8luck8kingbet86kingbet86k188k188hr99hr99123b8xbetvnvipbetsv66zbettaisunwin-vntyphu88vn138vwinvwinvi68ee881xbetrio66zbetvn138i9betvipfi88clubcf68onbet88ee88typhu88onbetonbetkhuyenmai12bet-moblie12betmoblietaimienphi247vi68clupcf68clupvipbeti9betqh88onb123onbefsoi cầunổ hũbắn cáđá gàđá gàgame bàicasinosoi cầuxóc đĩagame bàigiải mã giấc mơbầu cuaslot gamecasinonổ hủdàn đềBắn cácasinodàn đềnổ hũtài xỉuslot gamecasinobắn cáđá gàgame bàithể thaogame bàisoi cầukqsssoi cầucờ tướngbắn cágame bàixóc đĩaAG百家乐AG百家乐AG真人AG真人爱游戏华体会华体会im体育kok体育开云体育开云体育开云体育乐鱼体育乐鱼体育欧宝体育ob体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育开云体育开云体育棋牌棋牌沙巴体育买球平台新葡京娱乐开云体育mu88qh88
0 0 votes
Article Rating


تحميل المقال كـ PDF عبر باتريون

التعليقات
Subscribe
Notify of
guest
0 Comments
Inline Feedbacks
View all comments




المساهمون في الإعداد






0
Would love your thoughts, please comment.x
()
x